Stół – zwykły mebel czy kulturowy symbol?

Stół. Obecny praktycznie w każdym domu. Obowiązkowy w jadalni. Funkcjonalny, chociaż w gruncie rzeczy niepozorny. Tak naprawdę nie myślimy o nim za dużo. Po prostu jest i ułatwia nam codzienne życie. W rzeczywistości ma swoją historię do opowiedzenia.  

Stoły są stare jak cywilizacja

Historia tego mebla sięga jeszcze czasów starożytnych. Jednak nie zawsze wyglądał tak, jak dzisiaj wyobrażamy sobie np. stoły do jadalni. W czasach prasłowiańskich, jego rolę pełniła płaska powierzchnia układana na ziemi i oddzielająca od niej jedzenie. Wskazuje na to etymologia słowa „stół”.

Badania archeologiczne dowodzą, iż w starożytnym Egipcie powszechnie używano tego typu mebli nie tylko do umieszczania na nim posiłków. Pełniły także rolę religijną - eksponowano na nich sarkofag faraona przed umieszczeniem go w grobowcu. W antycznej Grecji i Rzymie, popularność stołów jeszcze bardziej wzrosła, głównie za sprawą zamiłowania tych kultur do ucztowania. Pojawiły się wtedy też ich mniejsze wersje – stoliki.

W średniowiecznej Europie stoły z krzesłami nabrały społecznego charakteru. Na dworach centralne miejsce zajmował gospodarz lub najwyżej urodzona osoba. Im dalej od nich siedział gość, tym posiadał niższą pozycję społeczną. Mebel odzwierciedlał zatem ścisłą hierarchę, tak typową dla feudalnego ustroju. Z drugiej strony średniowieczny krajobraz pełen był karczm, tawern i zajazdów. W tych miejscach dominowały długie ławy, które pozwalały pomieścić większą liczbę gości jednocześnie.

W późniejszych wiekach ewolucja stołu opierała się głównie na jego dopasowaniu do panujących trendów i styli. Przykładowo barok charakteryzował się (oczywiście pośród arystokracji) licznymi zdobieniami i kunsztownym wykonaniem, podkreślającym przepych i bogactwo właściciela. To także okres historii, w którym pojawiły się pierwsze, znane nam współcześnie biurka.

Stół – symbolika kulturowa

Kulturowe znaczenie stołu wyblakło przez wieki. Dziś traktujemy go jako jeden z wielu mebli w mieszkaniu. Jednak nawet nieuświadamiana, zachowana jest jego jednocząca i integrująca rola. To przy nim siadamy z rodziną do niedzielnego obiadu, podczas świąt czy spotkań ze znajomymi.

W dawnych czasach jego rola była kluczowa – szczególnie na obszarach wiejskich. Na swój sposób wyznaczała granicę między strefami sacrum i profanum w domu. Do stołu siadano przy okazji ważnych świąt i uroczystości. Był też miejscem, gdzie ustawiano figurki świętych osób. Stanowił zatem centrum religijnego życia rodziny.

Poza tym to przy nim stawiano wróżby, a także podejmowano ważne, domowe decyzje. Uważano, że wystawienie stołu przed dom ochroni go przed szalejącymi żywiołami. Z kolei w Prusach Wschodnich i na Śląsku należało obejść go trzy razy z nowo ochrzczonym dzieckiem.

Głęboko zakorzeniona jest w nas także idea okrągłego stołu, przy którym wszyscy są równi i każdy ma prawo głosu. To przy takim meblu siedzieli rycerze legendarnego króla Artura i odbywały się obrady w Magdalence, prowadzące do transformacji ustrojowej w Polsce. Kulturowo jest zatem utożsamiany z demokracją.

Stoły do jadalni we współczesnych domach

Współcześnie, stoły do salonu czy jadalni wybierane są przede wszystkim pod kątem funkcjonalności i estetyki.

W pierwszej kwestii decyduje zarówno wielkość pomieszczenia, w którym ma stanąć, jak i ilość domowników, regularnie przy nim siadających. Każdy z nich musi czuć się komfortowo i mieć swobodę ruchu – przyjmuje się, że na jedną osobę powinno przypadać około 60 cm długości blatu. Popularnym rozwiązaniem jest stół rozkładany, którego rozmiar można dopasować do aktualnych potrzeb, np. w przypadku wizyty gości.

Estetyka i spójny styl pomieszczenia stały się w ostatnich latach czynnikiem decydującym o zakupie mebli. Dlatego wybieramy całe kolekcje, pozwalające zachować jednolity charakter wnętrza. Klasyczne meble, które zawsze znajdują liczne grono miłośników obecne są w kolekcjach Summer, Toledo czy Fribo. Z kolei osoby szukające nieco ekstrawaganckich i nietypowych kształtów z pewnością polubią Cordoba lub nowe Luci.